Dünya süratle ısınırken, bilim insanları da iklim değişiminin tesirlerini azaltmak için çeşitli yaklaşımlar geliştiriyor. Hawaii Üniversitesi Gökbilim Enstitüsünde çalışan gökbilimci Istvan Szapudi ise bu hususta yeni bir yaklaşım öneriyor: Dünya’ya çarpan güneş ışığı ölçüsünü azaltacak, istikrar tartısı olarak da bir asteroide bağlanacak güneş kalkanı yapılmasını!
Bu yaklaşımın kullanıldığı mühendislik çalışmalarına artık başlanırsa, iklim değişimini onlarca yıl içinde hafifletebilecek işe fayda bir tasarım oluşturulabilir.
GÜNEŞ’TEN GELEN RADYASYONDAN VE BAŞKA TESİRLERDEN KORUNMAK
Populer Science Türkçe’de yer alan “Bir yere bağlanmış güneş siperiyle güneş ışınımının yönetilmesi” ismini taşıyan makalede, Proceedings of the National Academy of Sciences bülteninde yayımlandı.
Küresel sıcaklıkları azaltmada kullanılabilecek en kolay yaklaşımlardan biri de, Dünya’yı Güneş’ten gelen ışığın bir kısmından korumak. Güneş siperi ismi verilen bu fikir daha evvel de öne sürülmüş fakat kütleçekim kuvvetlerini dengeleyecek ve Güneş’in radyasyonundan gelen baskıya karşı koyacak kadar devasa bir siper yapmak için gereken dev yük ölçüsü, en hafif gereçleri bile çok değerli hale getiriyor.
Szapudi’nin yaratıcı çözümüyse bu soruna iki yenilik getiriyor: Yalnızca dev bir siper yapmak yerine bu siperin bir istikrar tartısına bağlanması, toplam kütleyi 100 kattan fazla azaltıyor. Bu iş için yakalanan bir asteroidin kullanılması ise kütlenin büyük bir kısmını Dünya’dan fırlatma gereksinimini ortadan kaldırıyor.
“Hawaii’de pek çok kişi gün boyunca yürürken güneş ışığını engellemek için şemsiye kullanır” diyor Szapudi. “Ben de tıpkı şeyi Dünya için yapıp, yaklaşan iklim değişimi felaketini hafifletebilir miyiz diye düşündüm.”
Szapudi işe koyulurken, Güneş’ten gelen radyasyonu (küresel sıcaklıklarda feci bir yükselişi önlemek için gereken) varsayımı yüzde 1,7 oranında azaltmayı maksat olarak belirlemiş. Güneş’e yanlışsız istikrar yüküne bağlı bir siper yerleştirildiğinde, siper ve istikrar yükünün yaklaşık 3,5 milyon ton azalabileceğini keşfetmiş; bu ölçü, daha evvel bir yere bağlanmayan siperler için yapılan iddialardan yaklaşık yüz kat daha düşük bir tartı.
Bu sayı günümüzdeki fırlatma kapasitelerinin hala çok ötesinde olsa da, yükün yalnızca yüzde 1’i (yaklaşık 35.000 ton) siperin olacak ve Dünya’dan fırlatılması gereken tek kısım bu olacak. Daha yeni ve daha hafif materyallerle bir arada siperin kütlesi daha da fazla azaltılabilir. Toplam kütlenin geriye kalan yüzde 99’luk kısmı ise istikrar yükü olarak kullanılan asteroitler yahut Ay tozu olacak. Bir yere bağlanan bu türlü bir yapının öbür siper dizaynlarından daha süratli olacağı ve daha ucuza inşa edilip fırlatılacağı düşünülüyor.
Günümüzde en büyük roketler, Dünya’nın alçak yörüngesine yalnızca 50 ton kadar yük kaldırabiliyor. Münasebetiyle güneş radyasyonunun yönetilmesine dönük bu yaklaşım hiç kolay değil. Szapudi’nin yaklaşımı, evvelden tümüyle imkansız görünen bu fikrin günümüz teknolojisiyle bile imkan dahilinde olabileceğini düşündürüyor. Ayrıyeten siperin istikrar tartısıyla bağlanması için hafif ama güçlü bir grafen bağının geliştirilmesi de büyük değer taşıyor.
